Teatr Stary
- Szczegóły
- Opublikowano: wtorek, 20, marzec 2012 08:16
http://teatrboleslawiec.wkraj.pl/#/68270/ - wirtualny spacer po teatrze
Budynek teatru w Bolesławcu był pierwszą reprezentacyjną budowlą powstałą przy promenadzie otaczającej centrum starego miasta. Obiekt usytuowano na niewielkiej, otwartej działce. W jego sąsiedztwie lokowano okazałe mieszczańskie wille oraz budowle publiczne, takie jak: muzeum, odeon i gimnazjum, ważne dla rozwijającego się miasta predestynującego do miana centrum życia administracyjnego i kulturalnego tej części regionu Śląska.
Teatr w Bolesławcu swój obecny wygląd zawdzięcza przebudowie prowadzonej w latach 1885-86 przez Wilhelma Doericha i Richarda Schillera, ucznia Karla Schinkla, który swoimi nowatorskimi projektami napisał nowy rozdział w historii architektury teatralnej. W 1913 r. architekt miejski Ernst Balzer przebudował część sceniczną z miejscem dla orkiestry.
Bryłę teatru założono na symetrycznym, zbliżonym do prostokąta rzucie, z czterema, regularnie umieszczonymi po dwa, od północy i południa- ryzalitami. Trójkondygnacyjna bryła składa się z wyraźnie wyodrębnionych, trzech partii odpowiadających głównym członom teatru. Są to: foyer, wydłużone centrum z trzykondygnacyjną widownią oraz scena i wznoszące się ponad nią bryły nad-i zascenia.
Elewacje zostały ukształtowane osiowo, o regularnym układzie osi okiennych, z podziałem kondygnacyjnym odzwierciedlającym wewnętrzną dyspozycję obiektu. Budynek posadowiony na niskim piaskowcowym cokole, posiada boniowaną pierwszą kondygnację. Artykulację horyzontalną wyznaczają gzymsy międzykondygnacyjne i gzyms koronujący z pasem fryzowym z okulusami.
Fasada składa się z trzech zasadniczych elementów: trójosiowej części środkowej, zwieńczonej trójkątnym, monumentalnym naczółkiem ukoronowanym akroterionem oraz flankujących ją dwóch aneksów, mieszczących klatki schodowe.
Architektonicznie budynek reprezentuje typ nowoczesnego gmachu teatralnego, który wykształcił się w drugiej połowie XIX w. jako efekt procesu częściowo zdeterminowanego przemianami społecznymi, w wyniku których teatr z kameralnej sceny dworskiej stał się gmachem dostępnym szerszej masie publiczności. Na jego formę wpływ miało również przyjęcie ogólnych zasad budowlanych, związanych z zaostrzeniem przepisów przeciwpożarowych, w myśl których budynek teatru miał składać się z niezależnie zestawionych brył.
Pod koniec XIX w. teatr urósł do rangi wizytówki Bolesławca. Dostępny szerokim kręgom społecznym, był ważną instytucją, w której nie tylko grywano sztuki teatralne, ale także dochodziło do spotkań mieszkańców miasta.
Jego neorenesansowy kostium stylistyczny wskazuje, poza walorami artystycznymi, na wymowę ideową komunikującą określone treści. Zmiany jakie się dokonały w Prusach po Wiośnie Ludów wyzwoliły aktywność środowisk mieszczańskich, które poszukiwały dla siebie nowych wzorców identyfikacyjnych. Mieszczaństwo swoje korzenie widziało przede wszystkim w renesansie postrzeganym jako okres potęgi indywidualizmu, urbanizacji, wielkich odkryć, rozwoju nauki i szeroko rozumianego oświecenia. Nic więc dziwnego, że to właśnie stylistyka renesansu zawładnęła architekturą związaną z miejscami identyfikacji warstw mieszczańskich, takimi jak teatry i gmachy towarzystw, co znalazło swoje odzwierciedlenie w gmachu teatru w Bolesławcu. Jest on typowym przykładem realizacji tych idei, realizacji o dużych wartościach artystycznych. Budynek jako przykład określonych prądów stylistycznych w architekturze teatralnej posiada wartości architektoniczne i naukowe. Jest też materialnym świadectwem historii i rozwoju Bolesławca. Budynek, jako dzieło stanowiące świadectwo minionych epok, którego zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadane wartości historyczne, artystyczne i naukowe, podlega ochronie i opiece.
W latach 70-tych XX w. budynek teatru został przekazany na potrzeby działalności Młodzieżowego Domu Kultury w Bolesławcu, stając się tym samym placówką o charakterze oświatowym. Placówka przez wiele lat kształciła dzieci i młodzież w zakresie wychowania estetycznego, w tym estetyki teatralnej.
W 2007 r. teatr, będący jedynym tego typu obiektem w mieście, został wyłączony z użytkowania w trybie natychmiastowym, co spowodowało znaczne zubożenie oferty kulturalnej i edukacyjnej.
W 2012 roku zakończyła się modernizacja budynku teatru, w tym jego remont i rozbudowa. Inwestycja została podzielona na dwa etapy. Pierwszy etap miał na celu, uogólniając, wykonanie prac zabezpieczających obiekt przed niszczeniem, w tym remont i wymianę przyłączy, wzmocnienie i wymianę konstrukcji (ściągi, stropy), impregnację więźby i pokrycie dachu oraz rozbudowę obiektu w zakresie dobudowy sanitariatów i pomieszczeń zaplecza. W ramach drugiego etapu wykonano m.in. wewnętrzne instalacje (gazową, wodno-kanalizacyjną, CO i kotłownię oraz instalacje elektryczne, system nagłośnienia i sygnalizacji pożaru, prace remontowe i wymianę mechanizmów sceny, konserwację i renowację elementów widowni, roboty wykończeniowe, elewacje, zagospodarowanie terenu (dojścia i chodniki) oraz wyposażenie obiektu: widowni i balkonu w meble stałe, sceny – w urządzenia sceniczne. Budynek teatru został również dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Zadanie, po porozumieniu z Gminą Miejską Bolesławiec, ujęto w Lokalnym Planie Rewitalizacji Miasta Bolesławiec na lata 2007 – 2013. Budynek teatru, leżąc w obszarze wsparcia zagrożonym nasilaniem się niepożądanych zjawisk społecznych i ekonomicznych oraz degradacją stanu i zagospodarowania przestrzennego, został objęty planem rewitalizacji, której celem jest poprawa jakości życia mieszkańców, przywrócenie ładu przestrzennego, ożywienie gospodarcze, likwidacja bezrobocia i odbudowa więzi społecznych. Założone w Lokalnym Planie Rewitalizacji cele będą realizowane m.in. poprzez zaangażowanie w życie kulturalne społeczności i wychowanie estetyczne. Tym samym projekt wpisuje się w cele Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 Priorytetu 9 Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska – przeciwdziałanie marginalizacji obszarów miast, na których nasilają się negatywne zjawiska społeczne i ekonomiczne oraz ulega degradacji stan fizyczny przestrzeni.
Przywrócenie funkcji publicznej, będącemu świadectwem dziedzictwa kulturowego, budynkowi teatru poprzez jego modernizację przyczyniło się do zachowania materialnego dorobku kultury oraz wzbogacenia oferty kulturalnej i edukacyjnej Powiatu Bolesławieckiego. W zmodernizowanym obiekcie realizowane są wydarzenia kulturalne i artystyczne oraz zajęcia w pracowniach: teatralnej, wokalnej i tanecznej Młodzieżowego Domu Kultury. Ponadto, aby zachować pierwotną funkcję Teatru Starego, w budynku realizowane są cykliczne wydarzenia kulturalne pn. „Powiat zaprasza”, odbywające się raz w miesiącu.